Zgodnie z art. 214 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. poprzednim właścicielom, którym prawa do odszkodowania za przejęte
przez państwo grunty i budynki przewidziane w art. 7 ust. 4 i 5 i art. 8 Dekretu z 26.10.1945 r. wygasły na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, może zostać zwrócona jedna nieruchomość jeżeli złożyli oni lub ich następcy prawni w terminie do dnia 31 grudnia 1988 r. wnioski o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Zwrot nieruchomości przysługuje poprzednim właścicielom działek zabudowanych domami jednorodzinnymi, małymi domami mieszkalnymi i domami, w których liczba izb nie przekracza 20 oraz domami, w których przed dniem 21 listopada 1945 r. została wyodrębniona własność poszczególnych lokali, a także domami, które stanowiły przed tym dniem własność spółdzielni mieszkaniowych.
Z powyższego wynika, że roszczenie to służy jedynie tym byłym właścicielom, których nieruchomości były zabudowane określonymi budynkami, i którzy złożyli we właściwym terminie wniosek o ich zwrot. W tym trybie może być zwrócona na rzecz byłego właściciela tylko jedna nieruchomość.
Z początkiem lat 90-tych następcy prawni poprzednich właścicieli zaczęli ponawiać wnioski złożone przez ich poprzedników prawnych, które nigdy nie zostały rozpoznane. Zaczęto również wszczynać postępowania administracyjne przed Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast (obecnie Ministrem Infrastruktury) oraz przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Warszawie o stwierdzenie nieważności orzeczeń administracyjnych (wydawanych przede wszystkim przez Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy) o odmowie przyznania prawa własności czasowej (prawa użytkowania wieczystego) z powodu rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2).
Ostateczne decyzje w/w organów o stwierdzeniu nieważności orzeczeń Prezydium Rady Narodowej m. st. Warszawy powodują usunięcie tych orzeczeń z obrotu prawnego ze skutkiem ex tunc. W efekcie przywrócony zostaje taki stan prawny nieruchomości, jak gdyby wniosek dekretowy nigdy nie został rozpatrzony. Zatem budynki, zgodnie z art. 5 Dekretu, ponownie stają się własnością poprzednich właścicieli (lub ich następców prawnych) a do rozpatrzenia pozostaje wniosek o przyznanie prawa własności czasowej (obecnie prawa użytkowania wieczystego) do gruntu tych nieruchomości.
Obecnie postępowania administracyjne związane z roszczeniami dawnych właścicieli nieruchomości warszawskich toczą się przed Prezydentem m. st. Warszawy, jako organem I instancji reprezentowanym przez Biuro Spraw Dekretowych Urzędu m.st. Warszawy (BSD).
Rozpoznawanie wniosków po ponad 50 latach od ich złożenia związane jest z licznymi problemami zarówno prawnymi, jak i faktycznymi, m.in.:
Dekret o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy jest bezprecedensowym aktem prawnym w skali naszego kraju. Jego obowiązywanie do dziś utrudnia harmonijny rozwój Stolicy, zarówno w sferze inwestycji zaspokajających zbiorowe potrzeby mieszkańców, jak i w sektorze prywatnym. Stąd kontynuowanie regulowania spraw związanych z nieruchomościami przejętymi na mocy Dekretu leży zarówno w interesie dawnych właścicieli i ich następców prawnych, ale przede wszystkim Miasta Stołecznego Warszawy i jego mieszkańców.